خانواده های سمی : کودک قربانی چه گونه سپر بلای خانواده می شود ؟ ؛ بخش دوم

در بیش ترِ خانواده ها ، نقش بلا گردانی ، نقش دائمی برخی اعضا است ، به عنوان مثال در مورد زیر برادر آلیشا نقش دائمی قربانی و بلا گردانی را به عهده گرفته است :

« تام ، برادر وسطی من ، همیشه یک قربانی بود زیرا در مقابل مادر من حاضر جوابی می کرد و در برابر تلاش های کنترل گری اش مقاومت نشان می داد . او موفقیت های زیادی داشت ، ورزش کار بود و نمره های مدرسه اش هم خوب بودند ، اما مادر من هرگز نمی توانست با این واقعیت روبرو گردد که به هیچ روشی نتوانسته است او را هم مانند من و خواهر های کوچک تر من تحت کنترل خود در آورد . مادر همه ی تقصیر ها را به گردن تام می انداخت و پدر هم همه ی دروغ های او را درباره ی تام باور می کرد . تام در 18 سالگی خانه را ترک کرد ، نخست به کالج رفت و سپس وارد دانش کده ی حقوق شد و ده سال پیش هم رابطه اش را با والدین ما قطع کرد . به نظر من او موفق ترین گوسفند قربانی تاریخ است . من هنوز هم با او در ارتباط هستم ، اما خواهر و برادر من حتی در سن بزرگ سالی از عصبانی کردن مادر می ترسند . هرچند که من هیچ وقت نقش قربانی را در کودکی ام نداشتم ، اما به دلیل مشکل های متعدد دوران کودکی ام ، تصمیم گرفتم که برای درمان مراجعه کنم . من کل دوران کودکی ام را در حال دفاع بودم . »

به راحتی می توان کودکان را به نقش قربانی بُرد . دورا در این مورد می گوید :

« در روایت زندگی مادر من ، همه ی مشکل ها از جانب من بود . با تولد من ، رابطه ی او با پدر بد شده بود و بالاخره هم به طلاق منجر شد . البته داستانی که پدر از ماجرای طلاق خود تعریف می کند ، چیز دیگری است ، من هفت سال داشتم که آن ها از هم جدا شدند . مادر بر خلاف پدر پس از طلاق مجددا از دواج نکرد ، معتقد بود که چه کسی با زنی که یک بچه هم دارد از دواج می کند . البته به نظر من خنده دار است ، چون پدرم با زنی که دو فرزند داشت از دواج کرد . علت عدم ترقی در شغل هم عامل دورا بود . در 30 سالگی ام تصمیم گرفتم مادر را که این همه مدت پا روی خواسته اش گذاشت و بر خلاف میل خود من را با خود نگهداشته بود ، ترک کنم و پس از آن به درمان مراجعه کردم . این روز ها ارتباط کمی با او دارم ، زیرا نا توانی اش در کنترل اعمال و گفتار من را دیوانه می سازد . »

یک قربانی چگونه انتخاب می شود ؟

پژوهش هایی که در دست هستند درباره انگیزه های سو ء استفاده گر برای آزار عضو قربانی خانواده ، بسیار بحث کرده اند اما هیچ پژوهشی در دست نیست که نشان دهد یک قربانی چه گونه انتخاب می شود ، به نا بر این من از هزاران داستانی که مراجعان در این پروژه و پروژه ی “ التیام یافتن از بی مهری های مادر و احیای مجدد زندگی “ ، برای من نقل کرده اند ، نحوه ی انتخاب شدن قربانی را استخراج کرده ام :

مقاومت یا عصیان

از آن جایی که همه ی سو ء استفاده های کلامی مربوط به کنترل و عدم تعادل قدرت است،  جای تعجبی ندارد که بچه ای که خود را مقید به این برنامه نکند ، به ناچار باید کنار گذاشته شده و به حاشیه رانده شود . این همان داستانی است که بر سر برادر آلیشا آمد ، از سوی دیگر ممکن است یکی از علل نقش چرخشی قربانی بودن در سایر خانواده ها همین امر باشد .

فرد حساس

قربانی بودن و تحت قلدری قرار داشتن ، در یک چیز مشترک هستند و آن این که به سو ء استفاده گر امکان ابراز قدرت می بخشند ؛ اگر کودکی که برای این هدف انتخاب شده است ، پاسخ داده و وا کنش نشان دهد ، این امور برای انجام دهنده ی آن لذت بخش تر خواهند شد . از سویی والدین کودک مصمم تر می شوند که سخت گرفتن به این کودک کاملا ضروری است . این پدیده امکان وقوع برای هر دو جنس را دارد و متاسفانه الگویی نیرو مند در بیش ترِ خانواده ها است . حال ، سایر کودکان خانواده به هر کاری دست می زنند تا وا کنش های عاطفی خود را سرکوب کنند ، با وجود این که این کار آن ها را در امان نگه می دارد ، اما آسیبی از نوع دیگر بر این کودکان تحمیل می شود .

طرد شده

به طور معمول مادران فکر می کنند که کودکان قربانی به صورت کامل متفاوت از خود و سایر فرزندان هستند ، به همین دلیل همه ی مهارت های فرزند پروری در مقابل آن ها محکوم به شکست است و در نتیجه به راحتی این کودکان را سر زنش می کنند . در روایت خانواده این کودک به طور معمول مسئولیت همه ی مشکل های خانه را به دوش می کشد .

یاد آوری

این اصل هم در مورد کودکان طلاق صادق است ، که به طور معمول به نظر می رسد شبیه همسر سابق والد است یا مانند او عمل می کند ، این پدیده ممکن است در خانواده های بدون طلاق هم دیده شود ، به این صورت که کودک را شبیه به یکی از اقوام ببینند که دل خوشی از او ندارند . مورد دینا که اتفاقا خود وی هم روان شناس است :

« وقتی که بچه بودم ، نمی توانستم درک کنم که چرا من همیشه باید مورد سر زنش قرار بگیرم ، در حالی که خواهرم همیشه در نظر دیگران عالی بود . بر عکس خواهر ، من دانش آموز موفقی بودم . همه چیز به تاریخ چه ی خانواده ی ما مربوط بود ، پدر که بسیار شبیه به او هستم ، مادر را ترک نمود و زندگی خوبی را با همسر دیگری آغاز کرده بود و گناه من این بود که من شبیه او  بودم . »

قربانی بودن کودکان به طور معمول به صورت آزار های کلامی انجام می گیرد ، مهم نیست که این حرفه ها چقدر منطقی هستند ، واقعیت این است که والدین کاری می کنند که نباید   . . .   .

منبع :

https://www.psychologytoday.com/us/blog/tech-support/202104/toxic-families-how-the-scapegoated-child-gets-chosen

فرم در خواست ترجمه ء متون تخصصی روان شناسی و مشاوره