ADHD و تجارب فرا تمرکز ؛ بخش اول

چکیده

ADHD را با فرا تمرکز ، تجربه ی موقت افزایش تمرکز توجه و کاهش آگاهی از زمان و محیط مرتبط دانسته اند . هدف این مطالعه بررسی رابطه ی بین فراوانی ، مدت و فرا گیری فرا تمرکز در موقعیت های مختلف در افراد بزرگ سال دارای ADHD و بدون آن است. مطالعه ی حاضر بر روی 1124 نمونه و با استفاده از مقیاس رتبه بندی ADHD و خود گزارش دهی فراوانی ، مدت و فرا گیری فرا تمرکز انجام گرفته است . همه ی متغیرهای فرا تمرکز در گروه بیماران ADHD با افراد سالم مقایسه شد . نتایج تحلیل نشان می دهد که در افراد بزرگ سال سالم فراوانی فرا تمرکز همبستگی مثبتی با صفات ADHD دارد ؛ در موقعیت های معدودی ، سن و تحصیل بالا با وقوع فرا تمرکز کم تر مرتبط بودند . بیماران ADHD و گروه کنترل هم سان در وقوع ، فراوانی ، مدت و فرا گیری فرا تمرکز تفاوتی نشان نداند ، بلکه احتمال آن در موقعیت های آموزشی و اجتماعی در میان بیماران ADHD کم تر بود .

نتیجه گیری : تجارب فرا تمرکز مختص بیماران ADHD نیست .

مقدمه

به دفعات ، تجارب فرا تمرکز در بیماران مبتلا به ADHD از سوی مقاله های معتبر علمی گزارش می شود ( ماو سیری ، 2013 ؛ کل برگ و نادیو ، 2016 ) . رسانه های محبوب فرا تمرکز را به عنوان « تثبیت اشعه لیزر ( تمرکز حواس ) بر روی یک روی داد یا موضوع خاص » همراه با « نوعی توجه کانونی که باریک است و بسیار شدید تر از آن چه که اکثر ما در تمرکز بر روی امور داریم » ( ماو سیری ، 2014 ) . در متون خود یاری به بیماران ADHD توصیه می شود که شیوه های سازنده ای را برای فرا تمرکز بیابند تا از آن سود برند و با تنظیم یاد یار ها از پیامد های منفی آن بکاهند ( کل برگ و نادیو ، 2016 ) . هر چند که فرا تمرکز در بیماران ADHD یک علامت شناخته شده در عمل بالینی است اما در راهنمای تشخیصی به عنوان علامت رسمی نیامده است . مطالعه ی حاضر به دنبال بررسی رابطه ی بین فرا تمرکز خود گزارش شده و ADHD در افراد بزرگ سال دارای ADHD و افراد بزرگ سال سالم است .

با توجه به این که ADHD را با بی توجهی / رفتار بیش فعالی تکانش گری تعریف می کنند ، مواجهه با گزارش های متعدد درباره ی فرا تمرکز در ADHD از سوی رسانه ها امری متناقض به نظر می رسد . شیوع این اختلال در دوران کودکی بین 5.9 در صد و 7.1 در صد در کودکان و نو جوانان است ( ویل کات ، 2012 ) و حدود دو سوم موارد تا دوران بزرگ سالی ادامه می یابد ( کوجی و همکاران ، 2010 ) . بی توجهی علامت غالب این اختلال است که بیش از 93 در صد از افراد مبتلا را در گیر می سازد ( میلس تین، ویل نز، بیدر من و اسپنسر ، 1997 ) . مطالعات شناختی نشان داده اند که افراد بزرگ سال دارای ADHD در مؤلفه های متعدد توجه دچار نقص هستند ( فار میر و همکاران ، 2015 ؛ هروی ، اپستین و کوری ، 2004 ؛ ماسترت و همکاران ، 2015 ) . برخی مطالعات هم به مشکل های خاصی در حفظ توجه بر روی یک یا چند محرک در دوره های طولانی اشاره دارند که منجر به کاهش عمل کرد آن ها در مقایسه با افراد سالم می شود ( مار چیتا ، هار کز ، دی سونویل ، کرابن دام و جولز ، 2008 ؛ توچا و همکاران ، 2017 ) .

شاید بر خلاف آنچه که تصور می شود ، وجود علائم بی توجهی و نقص در توجه پایدار در تضاد با تجارب فرا تمرکز نباشد . بر اساس گزارش های نظری متعددی می توان این پدیده را با نقص در تنظیم توجه تبیین کرد . کاف من ، کالب فلیش و کستلا نوز ( 2000 ) اظهار داشتند که « مشخصه ی ADHD نا توانی در حفظ توجه نیست بلکه این اختلال با نا توانی در تنظیم مناسب کار برد توجه بر روی تکالیفی همراه است که دارای پاداش ذاتی نیست و یا نیازی به تلاش ندارند » . به این ترتیب ، مدل های نقص تنظیم سطح تلاش مثل مدل شناختی – فعال ( CEM ) نشان می دهد که نقایص عصب روان شناختی در ADHD ناشی از فعالیت کم یا افراطی حالت بهینه ی انرژی است ( سر گنت ، 2005 ؛ وان دیر میری ، 2005 ) . بر مبنای این مدل ، اگر یک تکلیف نیاز به سطح انرژی زیادی نداشته باشد ، برای سطح بهینه تر عمل کرد باید بر انگیختگی و فعالیت فرد با توجه به آن تنظیم شود ( سر گنت ، 2005 ؛ سونو گا بار کی ، ویر سما ، وان دیر میری و روی رز ، 2010 ؛ وان دیر میری ، 2005 ) . افراد مبتلا به ADHD به احتمال زیاد در تخصیص تلاش به ویژه در حالت کم تر فعال شدگی مشکل دارند و کم تر در گیر می شوند . به نا بر این ، آن ها علائم بی توجهی را در طول تکالیفی که میزان ارائه ی محرک پایین است نشان می دهند ( وان دیر میری ، استدر دینک و گانینگ ، 1995 ) . مدل CEM هم بیان می دارد که در موقعیت های بیش فعال شدگی و موقعیت هایی که نیاز به تلاش برای کنترل ندارند ، این بیماران تمرکز توجهی بیش تری را تجربه می کنند که می توان آن را معادل حالت فرا تمرکز دانست .

بر خلاف رسانه های محبوب ، منابع کمی وجود دارد که به رابطه ی فرا تمرکز و ADHD اشاره کرده باشند . یکی از این منابع مطالعه ای است که در آن افراد ADHD در بازی های ویدیویی و در مقایسه با شرکت کنندگان سالم گزارش کردند که بیش تر درگیر شده اند و عدم آگاهی خود را از محیط پیرامون خود گزارش دادند ( سکلار ، 2013 ) . اخیرا هم در سال 2016 ازل کی زیل و همکاران وی سطح بالایی از فرا تمرکز را در افراد بزرگ سال دارای ADHD در مقایسه با شرکت کنندگان سالم در گروه کنترل گزارش دادند . بر اساس تحلیل فاکتوری ، مقیاس فرا تمرکز آن ها ( HS ؛ اوزل کی زیل و همکاران ، 2013 ) فرا تمرکز و هم چنین اختلال های عمل کردی مرتبط با مدیریت زمان و اهمال کاری را می سنجد . هاپ فیلد و همکاران وی هم در سال 2019 اظهار داشتند که برخی آیتم های این مقیاس می توانند بد کار کردی اجرایی در ADHD یا پیامد های منفی فرا تمرکز را بیش تر از خود این پدیده منعکس سازند .

منبع :

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0891422220302213

فرم در خواست ترجمه ء متون تخصصی روان شناسی و مشاوره